In de podcastserie 'Samenleven nu en straks' van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) krijgen inwoners van Nederland de vraag voorgelegd hoe zij vinden dat we met elkaar omgaan. En of dat garanties biedt voor de toekomst.

Podcastmaker Peter de Ruiter ging voor het SCP op pad en sprak jongeren en ouderen. Deze mensen wonen in het noorden, het zuiden en in het westen van het land. Ze zijn geselecteerd op hun leeftijd, hun verhaal of liepen toevallig op straat. Het resultaat is een mix van ervaringen, meningen en toekomstvisies. Dit keer geen representatieve steekproef, maar voldoende stof tot nadenken en reflectie, in vier delen.

Deze serie is onderdeel van het onderzoeksprogramma 'De diverse bevolking van Nederland - Samenleven nu en straks' van het SCP.

Er zijn vier delen: 1 Limburg, 2 Friesland en Groningen, 3 De Randstad, 4 Inzichten op de inhoud.

Deel 2 - Friesland en Groningen

Hoe is het gesteld met de gemeenschapszin in Friesland en Groningen, in de stad en op het land, tussen jong en oud? Dick (62) Jellie (56) wonen in Oudebiltzijl, vlak onder de Friese Noordzeekust. De inwoners stonden voor hen klaar toen ze een ernstig motorongeluk kregen. Dick belandde daardoor in een rolstoel. Ze zien het dorp wel veranderen, want Randstedelingen met een dikke beurs kopen de huizen op, waardoor er voor de jeugd geen plaats meer is.

In het Friese Britsum deelt Hendrika (50+) die observatie. Niettemin zijn volgens haar 'buitenstaanders' (dat ben je als je niet in het dorp bent geboren) vooral welkom als ze meedraaien in het collectief. Zij en haar partner Miguel werken in de psychische gezondheidszorg en zien dat voor veel mensen de maatschappij te complex wordt. Dan is alle hulp die je in eigen omgeving kunt krijgen zeer welkom.

Alex (30), die iets verderop in Cornjum woont, is van mening dat de overheid het mensen veel te moeilijk maakt om uit te vinden van welke financiële regelingen ze gebruik kunnen maken. Om de nood enigszins te lenigen, distribueert hij voedings- en verzorgingsproducten vanuit kastjes in zijn voortuin. Omwonenden dragen bij.

Hein (77, 'Fries' sinds 50 jaar) en Wietske (67, Friezin) in Oude Leije zien beiden de Westerse cultuur ineen vallen, zonder dat er iets behoorlijks voor in de plaats komt. "Alles gaat naar de knoppen, het draait alleen nog maar om geld." Hein is beeldend kunstenaar en Wietske maakt interieurs voor oldtimers. Ze koesteren het moois dat er nog is, zoals hun Citroen DS en de gemoderniseerde dorpsboerderij waar ze in wonen.

In de dieseltrein van Leeuwarden naar Groningen vinden studenten Silke (20) en Eske Marije (20) dat sociale media te veel druk op jongeren uitoefenen. Als je voortdurend weet hoe anderen het doen, heb je de neiging daar bovenuit te willen stijgen. "Maar een acht is goed genoeg!"

In de Leeuwarderstraat in Groningen willen beeldend kunstenaar Ruud (77) en zijn oud-leerlinge Marieke (56) graag hun woonervaring delen. Ruud woont in die straat, die vol zit met studenten met wie hij geen relatie heeft - trouwens ook niet met anderen. Hij zegt alleen zijn buurman Jaap gedag. Die betrekkelijke anonimiteit stelt Ruud op prijs.

Marieke woont al dertig jaar in de Viaductstraat, een bekende plek in Groningen waar in de jaren zeventig de destijds tot sloop voorbestemde panden zijn gekraakt. Er is een woongemeenschap gegroeid die nog steeds stand houdt en waar ook mensen 'met afstand tot de samenleving' een heenkomen vinden.

Sam (17), Sterre (16) en Gwen (16) vertellen op het terras van het Groninger Museum dat corona de jeugd van tegenwoordig enigszins mensenschuw heeft gemaakt. Ze hebben namelijk te weinig 'sociale ervaring' opgedaan. Evenals hun leeftijdgenoten in Limburg zien Sam en Sterre een toekomst voor zich weggelegd in het buitenland.

Tot besluit van dit deel blijkt de slechtziende man die trekharmonica speelt in het straatje bij de Groningse Pathébioscoop vele kanten van het leven te kennen. Hij gunt ieder zijn plaats onder de zon, zolang 'ze' zich maar sociaal gedragen, niet proberen zijn apparatuur te stelen en hem ook niet hun geloof proberen op te dringen. Een realist dus, die zijn repertoire aanpast aan de taal die hij in het straatje voorbij hoort komen. En dat zijn er vele.