Series
De Jortcast
De Jortcast

De Jortcast

door NPO Radio 1 / AVROTROS

In deze serie podcasts biedt Jort Kelder radiotherapie tegen hypes en hysterie, op basis van een gesprek uit de uitzending van dr Kelder en Co.

Afleveringen

dr Kelder en Co - 17 mei - Studieschuld, tanende democratie, koude Noordzee & religie

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 17 mei. Jort Kelder belt met Inge van Dijk (CDA) over de aanpak van de studieschuld. Te gast is politicoloog prof. dr. Menno Hurenkamp over onze democratie, hoe stabiel is die? De jonge dr. Irene Waajen-Labee heeft onderzoek gedaan naar de laatste afkoeling van de Noordzee, zo'n 80 duizend jaar geleden. Tot slot, waarom is Gen Z religieuzer dan de voorgaande generatie van millenials? Dat weet dr. Ernst van den Hemel, verbonden aan het Meertens Instituut.

17 mei 2025




XL Milei: experimenteren met de kettingzaag

Wie is Javier Milei? De man die met zijn kettingzaag de bureaucratie van de Argentijnse overheid te lijf ging. Milei is nu anderhalf jaar aan de macht en tegen alle verwachtingen in zijn de eerste economische indicaties goed. Aan tafel bij Jort Kelder is dr. Susana Menéndez aangeschoven, Latijns-Amerika expert en van origine Argentijnse. Zij schetst voor ons een beeld van het huidige Argentinië en verklaart hoe Milei aan de macht kwam. Ook Edin Mujagic, econoom, is te gast bij Jort. Hij volgt met interesse het Argentijnse libertaire experiment.

14 mei 2025


Wie is de Europese leider?

Op vrijdag 9 mei vierden we ‘de Dag van Europa’ – maar viel er eigenlijk wel wat te vieren? Opeens wankelde de stemming voor bondskanselier Merz, de verkiezingen in Roemenië leiden niet tot het ‘gewenste’ resultaat en er schijnt in geopolitiek opzicht ook van alles gaande te zijn. Echt feestelijk kun je het allemaal niet noemen. Maar prof. dr. Theresa Kuhn ontwaart een lichtpunt: dankzij de dreiging van buitenaf is het vertrouwen in Europa lang niet zo groot geweest als nu. Niets verbroedert zo als een gemeenschappelijke vijand. Maar is het voldoende om de toekomst van Europa veilig te stellen?

13 mei 2025


dr Kelder en Co - 10 mei - hoge huren, Europese leiders, vrouwelijke politici, burn-out

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Kamerlid Sandra Beckerman (SP), onderweg naar het woonprotest, die strijdt voor lagere huren en meer huizen. Te gast is prof. dr. Theresa Kuhn over de toekomst van de Europese leiders die steeds nationalistischer worden, maar toch ook bij Europa willen horen. De jonge dr. Rozemarijn van Dijk heeft onderzoek gedaan naar hoe politieke partijen meer vrouwen kunnen vinden voor hun kieslijst. En prof. dr. mr. Christiaan Vinkers legt uit waarom Nederland een van de weinige landen is (naast Zweden) waar de diagnose burn-out nog wordt gesteld.

10 mei 2025


Eén fregat is geen fregat

Toch nog even over die oorlogsdreiging... Wat kunnen we leren van WO I en WO II en hoe ziet oorlogsvoering er vandaag de dag uit? En wanneer zal Jort Kelder wel een uniform aantrekken en wanneer niet? Te gast in deze nazit zijn militair historicus dr. Tobias van Gent en dr. Tim Sweijs, defensie-specialist bij HCSS. Het laatste boek van Tim Sweijs (en Martijn Kitzen) heet 'De oorlog van morgen'. Het laatste boek over de meidagen van 1940 in Zeeland van Tobias van Gent (en Hans Sakkers) is getiteld 'In Zeeland werd doorgevochten'.

9 mei 2025



Het Grote Trump-plan

Waarom is Trump zo Oekraïne-avers? Wat is de rol van Europa? En wie is de grootst gevreesde vijand: China? Op veel plekken in de wereld heerst onrust sinds het presidentsschap van Trump. Met dr. Tim Sweijs, directeur van onderzoek aan het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS), zoeken we naar ratio in de waanzin en verheldert Sweijs het grote schaakspel van Trump. Waar hij gedreven lijkt door macht en eigenbelang, schuilt er mogelijk toch meer meer achter zijn grillige aanpak. Artikelen: Tim Sweijs: De Slinger van een Wereldijk (https://www.atlcom.nl/artikel-atlantisch-perspectief/de-slinger-van-een-wereldrijk/) Margaret MacMilan in The Atlantic: This Is the Way a World Order Ends (https://www.theatlantic.com/international/archive/2025/04/world-order-europe-trump/682639/)

6 mei 2025


dr Kelder en Co - 3 mei - Chinese troep. Trump's plan, Telefoons, Zeeland 1940

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met NSC-europarlementariër Dirk Gotink die strijdt tegen de invoer van Chinese spullen die ook vaak slecht zijn voor de gezondheid. Dr. Tim Sweijs (HCSS) legt het grote plan van Donald Trump uit. De jonge dr. Aad van Heusden (Erasmus) heeft onderzocht hoe het algoritme op je telefoon je aankopen beïnvloedt en wat daartegen te doen is. Dr. Tobias van Gent (Roosevelt) heeft een boek geschreven over de Zeeuwse meidagen in 1940 waar na de capitulatie van Nederland nog weken werd doorgevochten.

3 mei 2025


XL college: Waarom we autoritaire leiders willen

We hebben net als apen een oerdrift om te domineren of gedomineerd te worden. In deze tijd van wereldwijde spanningen is het opvallend: de autoritaire leider is terug en klopt zichzelf vanuit die machtspositie bovenop de rots op de borst. Waarom hebben we sympathie voor Bokito's als Trump, Poetin en Xi Jinping? Deze week geen gewone Jortcast, maar een speciaal college van prof. dr. Mark van Vugt, evolutionair psycholoog en directeur van het Amsterdam Leadership Lab (VU). Hij legt bloot waarom wij als kuddedieren vallen voor die autoritaire leiders die als haviken die boven ons cirkelen.

1 mei 2025


XL Belastingen: leuker kunnen we het niet maken (wel eerlijker)

Hoe eerlijk is het Nederlandse belastingsysteem? En kan het niet leuker, of in ieder geval makkelijker? Dr. Reinier Kooiman is fiscalist en schrijver van het net uitgekomen boek: De sterkste schouders: wat de geschiedenis ons leert over (on)eerlijke belastingen. Kooiman stelt voor: schaf alle belastingen af en hef alleen 8,5% op het vermogen. Hoe eerlijk en realistisch is dit plan? En wat doen we met onze rijken die zo een vliegtuig pakken naar een fiscaal paradijs? Link boek Kooiman: https://www.atlascontact.nl/boek/de-sterkste-schouders/ (https://www.atlascontact.nl/boek/de-sterkste-schouders/)

29 april 2025



Vroeger was de toekomst beter

Ondanks de radicale verbetering in armoede, kindersterfte, levensverwachting, welvaart en vrijheden zijn progressieven hun vooruitgangsgeloof kwijtgeraakt. Maar hoe is dit mogelijk? Zijn de zogenoemde ‘hockeystick curves’ niet onmiskenbaar bewijs van ons monumentale succes? De vijanden van de vooruitgang waren religieuzen, romantici, fascisten, communisten en anarchisten. Echter, momenteel zijn het de progressieven zelf, meent wetenschapsfilosoof dr. Maarten de Boudry. Debat Noam Chomsky & Michel Foucault: https://www.youtube.com/watch?v=3wfNl2L0Gf8 (https://www.youtube.com/watch?v=3wfNl2L0Gf8) Stuk Tim Fransen de Correspondent: https://decorrespondent.nl/15310/het-gaat-beter-dan-ooit-roept-de-vooruitgangsdenker-maar-die-overtuiging-is-onjuist-en-vooral-gevaarlijk/be3076e6-6fa4-0d05-3b25-0d1bea36565a (https://decorrespondent.nl/15310/het-gaat-beter-dan-ooit-roept-de-vooruitgangsdenker-maar-die-overtuiging-is-onjuist-en-vooral-gevaarlijk/be3076e6-6fa4-0d05-3b25-0d1bea36565a)

24 april 2025


De wapenwedloop die even 800 miljard kost

Staan de Russen wel aan onze grenzen te morrelen? Misschien digitaal, maar nog niet met man en munitie aan onze landsgrenzen. En eigenlijk, volgens een spreadsheet van de NOS (https://app.nos.nl/nieuws/europese_defensie/) hebben wij genoeg qua ijzer in tanks en vliegtuigen om ons tegen Poetin te verdedigen. Waarom moeten we dan toch zo veel uitgeven aan defensie (800 miljard vanuit de EU) en waarom zijn links (traditioneel pacifistisch) en de vredesbeweging zo stil? Financieel geograaf prof. dr. Ewald Engelen (UvA) verbaast zich hierover. https://www.nrc.nl/nieuws/2025/04/17/jd-vance-legde-de-vinger-op-de-zere-plek-de-eu-is-weinig-democratisch-a4890282

22 april 2025


dr Kelder en Co - 19 april - Nationale investeringsbank, Vredesbeweging, Qunatumverbinding, Vooruitgangsgedachte

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 19 april waar Jort Kelder belt met Laurens Dassen (VOLT) over een nationale investeringsbank. Te gast is prof. dr. Ewald Engelen over het ontbreken van de vredesbeweging in deze roerige tijden. De jonge dr. Kian van der Enden (TU Delft) en heeft een baanbrekend onderzoek gedaan naar verbindingen tussen quantumcomputers. En dr. Maarten Boudry heeft een boek geschreven getiteld 'Het Verraad aan de Verlichting' dat gaat over progressieven die bijvoorbeeld technologische vooruitgang tegenhouden.

19 april 2025



Waarom de jonge witte man het slachtoffer is

Iedereen heeft het erover na aanleiding van de Netflix-serie Adolescence: jonge mannen die op sociale media worden gegrepen door de manosphere. De grootste alfa-man op deze video's is de voormalige kickbokser Andrew Tate. Waarom is Tate populair ondanks zijn openlijk seksistische en misogyne opvattingen? Evolutionair psycholoog dr. Mark van Vugt legt uit wat dit zegt over onze samenleving. Is het waar dat deze lijdt aan feminisering? En klopt het dat 80% van de vrouwen zich aangetrokken voelt tot 20% van de mannen? Podcast Michiel Lieuwma over Adolescence: https://www.youtube.com/watch?v=mB1_K74wSQo (https://www.youtube.com/watch?v=mB1_K74wSQo)

17 april 2025


Breekt Faber of Coenradie PVV?

Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn radicaal-rechtse partijen niet meer zo succesvol geweest als nu. Denk in Europa alleen al aan de populaire partij van Marine Le Pen ((Rassemblement National), Alice Weidel (AfD) en die van Geert Wilders (PVV). Ook in het Europees Parlement hebben de twee uiterst rechtse fracties nu zo’n 131 zetels. Politiek socioloog dr. Matthijs Rooduijn (UvA) is gespecialiseerd in de populistische kiezer en onderzoekt het succes van deze partijen. Zijn de partijen milder geworden of is de kiezer radicaler? Of is populistisch-rechts gewoon hip?

15 april 2025


dr Kelder en Co - 12 april - Nationaliseren, PVV & Le Pen, Ravijnjaar, Andrew Tate

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Henri Bontenbal van het CDA over de nationale Co2-heffing. Met dr. Matthijs Rooduijn spreekt hij over de wereldwijde groei van de radicaal rechtse kiezer. De jonge dr. is Joes de Natris die onderzoek heeft gedaan naar de herdeling van de gemeenten in Nederland. En prof. dr. Mark van Vugt legt uit wat de manosphere is, namelijk een stroming op social media die nu erg in de belangstelling staat vanwege de Netflix-serie Adolescence.

12 april 2025


Downfall van de dollar

Als eenvoudige Hollandse lompenboer hoef je geen financieel heil meer te zoeken in 'The Land of the Free'. Trumps nieuw gepresenteerde invoertarieven halen internationaal de headlines, ook al schroeft hij ze toch weer wat terug voor sommige landen. Legt hij hiermee een bom onder zijn economie of geeft hij de Amerikaanse volkshuishouding een impuls? Dat en meer bespreekt Jort Kelder met econoom en directeur van het Instituut voor Publieke Economie dr. Vinzenz Ziesemer.

11 april 2025