Deze week verwelkomt de podcast een bijzondere gast: Arnon Grunberg, romanschrijver en journalist, die zichzelf omschrijft als een 'ironisch mysticus'. Grunberg legt uit hoe hij als journalist andere beperkingen ervaart dan bij het schrijven van romans, waarbij waarheid en werkelijkheid volgens hem verschillende concepten zijn. Tijdens zijn reizen voor reportages geniet Grunberg van het verliezen van zichzelf en niet langer het middelpunt te zijn van zijn eigen wereld.

In zijn nieuwste non-fictie boek, getiteld 'De vluchteling, de grenswacht en de rijke Jood', tracht Grunberg de deken van beeldvorming over asielzoekers weg te nemen. Hij doorkruiste verschillende landen en had gesprekken met staatssecretaris Eric van der Burg (VVD) om een dieper inzicht te krijgen.

Wil je meer weten over Grunbergs recente werk? Lees dan ook het artikel De laatste vreugde in De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Cosette Molijnziet hoe Libanon, ademloos als bij een grote voetbalwedstrijd, de ontwikkelingen in Israël volgt. Niemand wil een nieuwe oorlog, maar kan Hezbollah op zijn handen blijven zitten als Gaza wordt gebombardeerd?

In de rubriek 'Historische Woorden' luisterenYaghoub SharhanienRutger van der Hoevennaar Ismaïl Haniyeh. De politiek leider van Hamas bood vorige week aan om onderhandelingen te openen met Israël. Komt dat neer op een erkenning van Israël, en kan Israël nog beweren dat het niemand heeft om mee te praten?

Casper Thomastrapt het verkiezingsjaar in de VS af – in Buitenlandse Zaken althans. Over een jaar stemmen de Amerikanen over Biden versus Trump. Of is er nog een verrassing mogelijk? En kunnen de Amerikanen Biden nog wel vier jaar presidentschap aandoen?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het strafproces Marengo is een ‘voor Nederland ongekende zaak’ en staat symbool voor de toenemende verharding uit de onderwereld. Door deze verharding worden in de bovenwereld meer mensen beveiligd dan ooit. Voor hun onderzoekinterviewden journalisten Rasit Elibol, Romy van der Burgh en Marieke Rotman ruim dertig officieren van justitie, rechters, advocaten en misdaadjournalisten over de vraag: is de rechtstaat veranderd onder druk van toenemende bedreiging uit de criminele wereld? Met het Marengo-proces als ijkpunt. Wat is de impact op de Nederlandse rechtstaat? En hoe gaan betrokkenen om met de voortdurende dreiging?

In de podcast van deze week: Kees van den Bosch in gesprek met journalisten Rasit Elibol, Romy van der Burgh en Marieke Rotman over de aanpak, gevolgen en bijzondere vertelvorm van dit maandenlange onderzoek. Merkten zij zelf iets van de bedreigingen en beveiliging? Wat voor invloed heeft het op de verschillende beroepsgroepen? En hoe zorg je ervoor dat betrokkenen durven te praten over de toenemende angst en dreiging op hun werk?

Lees ook het artikel Betonrot in de rechtsstaat inDe Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Claire Venema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Sommige mensen willen maar niet begrijpen dat Nederland geen arbeidersklasse van betekenis heeft’, aldus hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) begin dit jaar op X. Ergens aannemelijk: het aantal ‘klassieke’ arbeiders is de afgelopen decennia flink afgenomen. Toch voelen veel Nederlanders zich nog wel arbeider. Bovendien tonen verschillende statistieken Nederland als klassenmaatschappij, met een duidelijke boven- én onderkant.Koen Haegens, redacteur economie van de Groene Amsterdammer, ging voor het dubbeldikke themanummer over klasse op onderzoek uit met de vraag: hoe ziet in het Nederland van 2023 de échte arbeider eruit?

In de podcast geeft hij antwoord op die vraag en meer. Heeft het nog zin om over de arbeidersklasse en klasse in het algemeen te spreken? Onze iPhones worden in China gemaakt, onze kleren in Vietnam en er werken honderdduizenden Polen en Roemenen in Nederland: is zo’n internationale arbeidersklasse wel te organiseren? Hoe keek Koen zelf tegen het revolutionair potentieel van de arbeidersklasse aan in zijn radicale studentenjaren?

Leeshet volledige artikelin De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Yannick van der Heijden

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ron Meyer is deze week gasthoofdredacteur van het dubbeldikke nummer van De Groene Amsterdammer. Meyer, oud-voorzitter van de SP, oud-vakbondsman en nu directeur van het Nationaal Programma Heerlen-Noord, vindt dat het woord klasse weer gebruikt moet worden. Bestaanszekerheid is een populaire term die hem inmiddels een beetje jeuk bezorgt, sociaal-economische klasse is een duidelijkere term.

Meyer komt uit Heerlen, uit een warm en arm gezin. Dat heeft hem gevormd. Hij schreef het boek 'De onmisbaren' en daarover spreekt hij in deze podcast met Kees van den Bosch. Over waarom trots pas het laatste is dat knakt en over het succes van staken, zoals de schoonmakersstakingen uit 2010 en 2012 laten zien.

Lees hier de special over klasse.

Productie: Kees van den Bosch en Mats Cooper

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Israëli’s twijfelen na de aanval van Hamas aan hun veiligheid, hun staat, en aan het hele project Israël, beschrijftSimone Korkus. Hoe beleefden Israëli’s de afgelopen week? Wat is de politieke toekomst van Israël voorbij de eenheidsregering van nu? En hoe kijken Israëli’s aan tegen de Palestijnse slachtoffers die hun leger heeft gemaakt in Gaza – en de duizenden die er bij een invasie bij gaan komen? Simone Korkus beschrijft een land in verwarring.

In 'Historische Woorden' luisterenCasper ThomasenRutger van der Hoevennaar de Oekraïense president Zelensky, die de Russische invasie van zijn land gelijkstelde aan Hamas’ aanval op Israël, en oproept tot een wereldwijd front tegen terrorisme. Richt Zelensky zich met die vergelijking niet teveel op een Amerikaans publiek, ten koste van zijn publiek in Europa?

En:Ekke Overbeekinterpreteert de verkiezingsuitslag in Polen. De rechts-populistische partij PiS verloor zijn meerderheid, maar betekent dat de redding van de Poolse democratie? Overbeek heeft goede hoop maar ziet nog veel werktuigen in handen van PiS om de terugkeer te saboteren van Polen naar een normale politiek en een normaal functionerende rechtstaat.

Productie: Gizelle Mijnlieff

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op het New Yorkse Hart Island zijn sinds 1869 ruim een miljoen mensen begraven. Hier komen de verschoppelingen van de metropool terecht: mensen gevonden in metrokarretjes, treinen, busstations, rivieren, beekjes. Maar het grootste deel van de doden op het eiland ligt er omdat hun familie geen geld had voor een eigen begrafenis.

Journalist Lize Geurts gaat op zoek naar de verhalen van nabestaanden en onderzoekt het raadsel achter de geheimzinnigheid van dit eiland. Probeert New York het bestaan van het eiland te verzwijgen? Houdt het bezoekers liever op afstand? Moffelt het de doden weg? Hoe verander je het imago van een plek die niemand wil kennen?

Kees van den Bosch in gesprek met journalist Lize Geurts over dit onbekende eiland. Ze bespreken het gevecht van de nabestaanden Elsie Soto, Elaine Joseph en de organisatieThe Hart Island Projectom het eiland toegankelijker te maken. Waarom maken zij zich hard voor dit eiland? En waarom hangt er zoveel schaamte om dit eiland heen?

Lees ook het artikel De schaamte van Hart Island inDe Groene Amsterdammer

Productie: Kees van den Bosch en Claire Venema

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Rechten voor de zee, het bos en de berg, precies zoals wij mensen die hebben, om de natuur tegen ons beschermd moet worden: filosoof Bruno Latour pleitte ervoor in de vorm van een ‘Parlement der dingen’. Hij is niet alleen, vele anderen nemen zijn gedachten ter harte en pogen de natuur rechten toe te kennen om (verdere) ecologische catastrofe te voorkomen. Moeten we beter naar de door ons mensen gemartelde aarde luisteren?

Vanuit Italië, gezeten aan de voet van de Dolomieten, vertelt schrijver, journalist en voormalig ingenieur Frank Westerman over zijn kijk op de zaak. Voor het Landschapstriënnale, het landschapsfestival van Nederland in Haarlem, schreef hij een Troonrede van het Landschap, waarin hij het standpunt van Latour en consorten onderzoekt. Zijn conclusie: een weg geplaveid met wetten, leidt niet naar het paradijs. Want, zo vraagt hij zich af, wat wil het Wad? Wil het natter zijn, wil het terugkeren bij de Noordzee? Wie is de mens om als buikspreker van het water te fungeren?

Lees ook het artikel Wat wil het Wad? in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch & Yannick van der Heijden.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Bij bermfraude tekenen boeren extra stukken land in die van een andere eigenaar zijn om zo meer subsidie te krijgen van de Europese Commissie en om meer mest te mogen uitrijden. Niemand weet hoe vaak dit gebeurd. Platform Investico heeft dat nu voor het eerst onderzocht.

Hoe groot is de schaal waarop dit gebeurd? Wat maakt de regels zo ingewikkeld? En waarom is er nauwelijks controle? Marieke Rotman en Sebastiaan Grosscurt van Investico leggen uit hoe dit zit maar ook waarom je voorzichtig moet zijn om dit allemaal fraude te noemen.

Lees het volledige artikel in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Mats Cooper

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een jaar geleden gooiden jonge vrouwen in Iran hun hoofddoek af en lieten protesten door het hele land het religieuze regime op zijn fundamenten schudden. In een dubbelgesprek kijkenSamira AtaeienYaghoub Sharhaniterug, wegen ze het effect van de protesten af en kijken ze naar de toekomst. Kreeg Iran de geest werkelijk terug in de fles?

In Historische Woorden mag António Guterres zeggen dat de wereld‘unhinged’aan het raken is, en dat de internationale gemeenschap erbij staat te kijken. Geen nieuwe waarschuwing, vindtRutger van der Hoeven,maar wel uit de mond van een VN-chef zelf.

En India beleeft eenbreak-out-jaar als grootmacht, zietCasper Thomas.Is dat op eigen kracht, of gunnen India’s vrienden het land (en premier Modi) zijn moment van triomf?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Marjon van Royen schreef een reportage over de vier jaar lange verwoesting van het Amazoneregenwoud in Brazilië onder leiding van extreemrechtse klimaatontkenner president Jair Bolsonaro. Het aantal illegale goudmijnen in Brazilië is het laatste decennium vervijfvoudigd, en de vernietiging van het woud neemt in rap tempo toe. Met hun graafmachines, kwik en wapens maken ze de leefgebieden van inheemse volkeren kapot. Drie jaar later keert Van Royen terug naar Itaituba, de criminele hoofdstad, nu onder bewind van de linkse arbeider-president Lula da Silva en zijn nieuwe milieupolitiek. De strijd tussen de garimpeiros, de goudzoekers, en de boswachters is nog nooit zo onstuimig geweest.

Deze week in de podcast: Marjon van Royen over de misstanden in de Amazone. Wat betekent de politieke polarisatie in Brazilië voor de dynamiek rondom die goudkoorts? Is er een kans dat de boswachters winnen? Is de Amazone nog te redden?

Lees ook het artikel De wonden van het Amazonewoud inDe Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch, Yannick van der Heijden en Claire Venema.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Coen van de Ven (31) en Jan Tromp (74) bespreken in de podcast hun nieuwe boek Wantrouwen in de wandelgangen, dat gaat over hoe de relatie tussen pers en politiek veranderd is. Ze gaan in op scoringsdrift vanuit de journalistiek, hoe Den Haag een verslaving kan zijn en het verlaten ervan een bevrijding.

Journalisten en politici houden in de betonnen gangen van B67 steeds meer afstand van elkaar. De verschillen tussen de generaties van Tromp en Van de Ven komen aan bod. Is het nog wel normaal om amicaal met politici om te gaan? Worden de wandelgangen in de toekomst afgesloten voor journalisten?

Lees ook het artikel De salon van de macht is een bunker geworden in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch & Mats Cooper

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De lhbti+-gemeenschap wordt op sociale media steeds meer geconfronteerd met scheldpartijen en bedreigingen. De belangrijkste afzenders: extreem-rechts, streng religieus, complotdenkers en ‘bezorgde’ influencers.

Waarom is het geweld tegen de lhbti+-gemeenschap toegenomen? Hoe meet je online haat? Onderzoeksjournalisten Eva Hofman en Romy van Dijk leggen uit wie die verschillende groepen zijn die de lhbti+-gemeenschap bedreigen en hoe algoritmes het internet heteronormatief maken.

Productie: Stephan Sanders, Yannick van der Heijden en Mats Cooper.

Lees ook het artikel ‘Tijd voor geweld tegen deze lui’ in De Groene Amsterdammer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Is de dood van Wagner-baas Jevgeni Prigozjin het bewijs van Poetins kracht of van zijn zwakte? Beide, denkt oud-correspondentEva Hartog: het heeft de Russische elite gerustgesteld dat de logica van Poetins regime nog altijd geldt, maar ook bewezen dat zijn woord niets waard is. Eva ziet dat er een grote wens naar verandering leeft in Rusland, en kijkt terug op haar uitzetting als correspondent.

Rutger van der Hoevenluistert naar de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa, die aankondigde dat de BRICS, de organisatie van grote, niet-westerse landen, ruim dubbel zo groot wordt. Waar komt de wens voor een ‘eerlijker wereld’vandaan die Ramaphosa wil? EnCasper Thomaspraat ons bij over de grote Amerikaanse klucht van deze zomer: de opstapeling van rechtszaken tegen oud-president Donald Trump. Wat betekenen die voor de verkiezingen van volgend jaar, en op welke manier komen zij terug als verkiezingsthema?

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Met de Russische invasie van Oekraïne heeftDe tragedie van Midden-Europavan de onlangs overleden Tsjechische schrijver Milan Kundera een nieuwe, profetische lading gekregen. Het essay uit 1983 ontlokte destijds een vurig debat over het lot van Midden-Europa.

Het lijkt alsof de door Kundera geschetste polaire situatie tussen West en Oost nu weer helemaal terug is van weggeweest. De Oekraïner staat nu als model-Europeaan tegenover de barbaarse Rus. Kundera’s essay waart tegenwoordig rond in allerlei opiniebijdragen en politieke speeches. Macron parafraseerde eruit op een conferentie in Bratislava eind mei van dit jaar, aan de vooravond van de bijeenkomst van de Europese Politieke Gemeenschap in Moldavië.

Guido van Hengel is schrijver en historicus en publiceerde eerder boeken over Joegoslavië. Deze week schuift hij aan om te vertellen over veertig jaar weerklank op Kundera’s essay.

Lees ook het artikel 'Ruslands angstaanjagende vreemdheid' deze week in De Groene Amsterdammer.

Productie: Stephan Sanders, Gizelle Mijnlieff en Liesbet Samyn.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Brielle Decker ontsnapte op 26-jarige leeftijd uit de Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter Day Saints (FLDS). Zij was een van de 65 vrouwen van sekteleider Warren Jeffs. Nu, elf jaar later, zet zij zich samen met andere activisten in om lotgenoten te helpen. Met als grootste winst het decriminaliseren van polygamie in 2020.

Hoe gaat decriminalisering de slachtoffers van polygame sektes helpen? Deze week in de podcast praat Stephan Sanders met Laila Frank over polygamie in Utah. Hoe proberen activisten de gesloten sekte open te breken? En wat is het verschil tussen polygamie en polyamorie?

Lees ook het artikel ‘Hoe verder uit het zicht, hoe beter’ in De Groene Amsterdammer.

Productie: Stephan Sanders,Gizelle Mijnlieff en Samuel Ruiter

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sinds Erdogan aan de macht is leek hij eerst een prowesterse en seculier beleid te gaan vormen. Vanaf 2012 veranderde dat langzamerhand in een meer repressief bewind. Op dit moment komen zo veel vrijheden in het gedrang dat veel hoogopgeleide Turken besluiten te vertrekken. De torenhoge inflatie in Turkije is een andere, economische reden. De Turken die deze kant op komen worden leidinggevenden bij grote internationale bedrijven in Duitsland en in Nederland. Turkije verandert daarmee van leverancier van arbeidsmigranten naar leverancier van kennismigranten.

Froukje Santingheeft zelf lang in Turkije gewoond en is daar ook correspondent geweest voor de NRC en NPO Radio 1. Samen met Floris Vermeulen schreef ze voor De Groene een artikel over de Turkse expats. Nadat in de vorige eeuw veel Turkse mensen als arbeidsmigrant naar Nederland zijn gekomen, zien we nu in een migratiegolf van kennismigranten. In Nederland vinden mensen uit deze verschillende migratiegolven weinig aansluiting bij elkaar.Waarom is dat?

Lees ook het artikel‘In Turkije werden we ongelukkig’ in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Woke’ zouden we kunnen zien als de hedendaagse erfgenaam van de protestantse moraal. Of die moraal nu betrekking heeft op de erfzonde of op inclusiviteit en diversiteit, probleem is dat sceptici worden weggezet als ongelovigen die moeten worden uitgesloten.

Wie schrijft over wokekrijgt te maken met minstens twee valkuilen, vertelt schrijver en journalist Ian Buruma. Kees van de Bosch spreekt deze week over het fenomeen 'woke' met Buruma, die al sinds lange tijd woont in de Verenigde Staten.

Lees ook het artikel De verkeerde klassenstrijd in De Groene Amsterdammer.

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Nederlander als nuchtere, bedaarde burger? Niets blijkt minder waar. Als het gaat om geweld tegen hulpverleners behoort Nederland tot de internationale top. Deze hufterigheid lijken we steeds normaler te vinden. Vier jaar geleden riep demissionair premier Rutte nog dat hij mensen die hulpverleners lastigvallen ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar zou slaan’. Stoere praat, maar vooral een teken van onbegrip en onmacht.

Hoe moeten we de agressie dan wél tegengaan? Deze week in de podcast: Casper Thomas over alledaags geweld. Waarom zijn we geweld normaal gaan vinden? Waar komt de systeemhaat vandaan? En waarom richt het zich specifiek tegen hulpverleners?

Lees ook de artikelen ‘Het lieveheersbeestje is er niet meer’ en ‘De snelkookpan van het ziekenhuis’.

Productie: Kees van den Bosch & Samuel Ruiter

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het lijkt de laatste jaren een almaar urgentere kwestie te zijn geworden. Sinds de vrouw zich in de jaren zestig meer en meer losrukte van huis en haard, ging studeren en zelfs kostwinner werd, betrad ze steeds meer het traditionele terrein van de man.

Gevolg: de man weet niet meer wat er precies van hem verwacht wordt. Op welke manier is hij nu echt man? Moet hij zijn feminiene kant meer benadrukken, of moet hij halsstarrig vasthouden aan typisch mannelijke deugden zoals flinkheid en zelfbeheersing. En gaat dat dan weer te fel neigen naar zogeheten 'toxische' mannelijkheid?

Misschien ligt het ideaal in een combinatie van beide? Pepijn Keppel zocht het uit door deel te nemen aan twee afzonderlijke mannenretraites. Zelf had hij het als voormalig tophockeyer knap lastig met de uitgesproken klemtoon op fysieke prestaties en het stoere spierenballengerol. Daarover publiceerde hij vorig jaar een autobiografisch boek getiteld‘De laatste man’(2022). Hij concludeert dat mannelijkheid eigenlijk vooral een fictief begrip is en dat het een stuk rekbaarder is dan de meeste mannen het aangeleerd kregen. Daarom adviseert hij de man‘minder man te doen’en‘gewoon meer mens zijn.’

Lees ook het artikel 'Wat kom je doen, man?' in De Groene Amsterdammer.

Productie: Liesbet Samyn & Kees van den Bosch

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het dubbeldikke zomernummer van De Groene gaat over intelligentie. Want wat is nou eigenlijk intelligentie? En onder welke condities laten wij artificiële intelligentie toe in onze samenleving?

Op dit moment hebben een paar grote bedrijven digitaal bijna alles in handen wat de mensheid ooit heeft geproduceerd. Daarnaast bieden social media een rijkdom aan data om algoritmes te trainen om mensen verslaafd te maken. Hoe kunnen we een samenleving met AI opbouwen waarin mensen gelukkig zijn in plaats van verslaafd aan scrollen?

Marleen Stikker vindt het belangrijk dat er meer aandacht wordt gegeven aan digitale competenties en dat er wetgeving voor de implementatie van AI moet komen. Ze noemt Wikipedia als een wenselijk voorbeeld van een 'data common', een gezamenlijk platform dat wél gebonden is aan regels.

Lees ook het artikel‘Het tosti-ijzer als summum’

Productie: Kees van den Bosch en Noa Fuks

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.