Een lekker kampvuurtje? Met de auto weg? Vlees op de bbq? Elke aflevering van Wat wél kan begonnen we met de vraag: hoe kan je met duurzaamheid bezig zijn en tóch een leuk leven leiden? Voor Cecilia en Sanne voelt het vaak alsof je een heleboel niét meer mag.

In deze laatste aflevering van dit seizoen van Wat wél kan ging Sanne daarom langs bij twee Trouw-lezers met de vraag: hoe doen jullie dat? Een duurzaam én leuk leven leiden, en wat kan je dat opleveren? Compleet ontstresst kwam Sanne terug naar de studio.

En Maarten vertelt hoe hij al jaren over het klimaat schrijft, en toch nog elke dag met een lach naar de redactie komt en lachend naar buiten loopt.

Met dank aan onze Trouw-lezers Lambert en Jennemien. Deze aflevering is gemaakt door Sanne Toebes en Nienke Zoetbrood en Cecilia Adorée.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Cecilia raakt lichtelijk in paniek als ze woorden alsserver-opslag,promptendatacenter moet uitspreken. Toch besluit ze haar angst onder ogen te komen, omdat ze wil weten: hoeveel energie kost het nou eigenlijk om ChatGPT bij al je levensvragen te betrekken? Ze gaat in gesprek met Bernard van Gastel, universitair docent Duurzame Digitalisering aan de Radboud Universiteit.

Naast dat ze een cursus AI voor beginners krijgt, ontdekt ze ook welke Netflix-films ze met een gerust hart kan blijven kijken.

Natuurlijk spreken we ook deze week klimaatjournalist Maarten van Gestel. Hij vertelt hoe AI ook kan worden ingezet om het verdwijnen van belangrijke natuur onder water tegen te gaan.Deze aflevering is gemaakt door Cecilia Adorée, Sanne Toebes en Nienke Zoetbrood. Met dank aan Bernard van Gastel.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze aflevering proberen we vol gas van de eigen auto af te komen. Luisteraar Edwin mailde ons namelijk met de vraag: waarom hangen we toch zo aan het bezit van een eigen auto (of twee of drie)? Cecilia herkent deze worsteling wel. Zij wilde tijdens een dure verhuizing liever de aannemer eruit dan de auto wegdoen. Een grote uitdaging dus voor Sanne om Cecilia (en Edwin) te overtuigen om de eigen auto de deur uit te doen, én voor de deelauto te gaan.

Met Maarten hebben we het over de ultieme autovraag: kan je nou beter een nieuwe grote elektrische auto kopen of vast blijven houden aan die kleine benzineauto? Daar geeft Maarten voor eens en voor altijd antwoord op.

Deze aflevering is gemaakt door Sanne Toebes, Cecilia Adorée en Nienke Zoetbrood. Met dank aan Tom Schooltink en Tyas Bijlholt.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sanne werd hypocriet bevonden door haar familie. Ze demonstreerde tegen de fossiele subsidies op de A12, maar pakte later die week wel zelf het vliegtuig. Pas mogen demonstreren als je het perfect doet, dat kán niet, vindt Sanne, maar haar familie dacht dat anders over.

Samen met hoogleraar gedragspsychologie Jan Willem Bolderdijk - we spraken hem eerder in aflevering één - duiken we in de psychologie van hypocrisie. Waarom is het zo moeilijk om consequent te zijn? En waarom willen we anderen toch zo graag betrappen op inconsequent gedrag?

Ook gaan we met Maarten in gesprek over een opvallend patroon: Juist de mensen die veel lijken te geven om het klimaat hebben een hoge ecologische voetafdruk, en de mensen die dat niet doen, niet. Hoe kan dat en wat kunnen we daar aan doen?

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sanne is bang dat ze een betweter is, als ze iemand vertelt hoe het zit met het klimaat. Maar wat doe je dan, als je het niet met iemand eens bent?

Sannes oom Rob heeft ervaring met hoe je het níet aanpakt. Als garagehouder in het oosten van het land weet hij vrij veel van auto’s. Toen iemand hem uitlegde hoe het volgens hem echt zat, liep dat gesprek niet goed af..

Ook hoor je hoe Maarten zelfs op de stoel bij de kapper verzeild raakt in gesprekken over het klimaat. Hij vertelt hoe je zo’n gesprek het beste aanpakt (en wanneer je het beter ontwijkt).

En hij deelt de tips die hij opdeed toen hij op bezoek ging bij vier van de duizenden mensen die een hatelijke reactie stuurden, nadat hij een artikel schreef over de klimaatimpact van kaas.

→ Het verslag van zijn roadtrip langs klimaatscepticilees je hier.

→ Enditis het gewraakte artikel over de klimaatimpact van kaas.

Deze aflevering is gemaakt door Sanne Toebes, Cecilia Adorée en Nienke Zoetbrood. Met dank aan Sannes oom Rob en Maarten van Gestel.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Cecilia’s vader, Kees, werkt in de palmolie-industrie. Dat zat haar niet helemaal lekker, omdat palmolie niet zo’n best imago heeft. Volgens Kees moet ze haar mening herzien, maarja: wij van WC-eend…

Genoeg reden voor Cecilia om voor eens en voor altijd uit te zoeken: hoe goed is palmolievrije boter? Ook komt klimaatredacteur Maarten van Gestel met goed nieuws voor iedereen die houdt van wijn uit verre landen.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Vorig jaar besloot Cecilia niet naar Spanje te vliegen voor de bruiloft van een goede vriendin. Een moeilijke keuze – want wat maakt één vlucht minder nou uit, als de rest toch wel gaat? In deze aflevering onderzoekt ze samen met socioloog Jan Willem Bolderdijk of individuele keuzes ertoe doen. Heeft haar beslissing achteraf gezien eigenlijk zin gehad?

Ook spreken we met Trouw-klimaatjournalist Maarten van Gestel over een stuk dat hij schreef waarmee hij de woede van vele lezers én Gerrit Hiemstra op de hals haalde. Hij vroeg zich af: wordt het ook niet gewoon lekkerder weer in Nederland? En zou dat een doorslaggevende factor zijn om wel of juist niet in actie te komen voor het klimaat?

Deze aflevering is gemaakt door Sanne Toebes, Nienke Zoetbrood en Cecilia Adorée. Met dank aan Susan Keizers, Maarten van Gestel en Jan Willem Bolderdijk.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Lieve luisteraars, we zijn er een tijdje tussenuit maar we komen terug. Net als het klimaat veranderen ook wij, en daarvoor willen we graag om jullie mening vragen. Luister onze korte update en heb je ideeën of opmerkingen? Mail ons op audio@trouw.nl!

Muziek: Blue Dot Sessions

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het aantal vegetariërs en flexitariërs neemt al jaren toe en toch laten weinig mensen het stukje lamsbout staan met de feestdagen. In de laatste aflevering van het seizoen helpt de Klimaatkwestie kookboekenschrijver en thuiskok Karin Luiten in de keuken, waar ze een vegetarisch pronkstuk voor de kersttafel maakt.

Een aflevering over hoe je de vleeseter ook blij maakt met een vega-diner en waarom het zo lastig is om het vlees te laten staan. En is het slim om te verzwijgen dat er geen vlees op tafel komt?

Met dank aan gedragswetenschapper Reint Jan Renes en culinair journalist Karin Luiten. Deze aflevering is gemaakt door Luna van der Waarde. Eindredactie door Nienke Zoetbrood en mixage door George-Paul Henneberke. De Klimaatkwestie is een podcast van Trouw.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

We staan erbij, kijken ernaar, maar we zien het niet echt. Is de natuur nog te redden? Bioloog Arnold van Vliet neemt ons mee naar een stukje ‘hoopvolle natuur’. Daar nam de biodiversiteit toe - tegen de landelijke trend in. Hoe doen ze dat?

De Klimaatkwestie is een podcast van Trouw. Deze aflevering werd gemaakt door Sanne Toebes. Eindredactie: Nienke Zoetbrood & Charlot Verlouw. Mixage: George-Paul Henneberke.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De laatste dag samen is aangebroken. Wim en Maarten praten over hun bubbels, over het nieuws en over hun mogelijke overeenkomsten. En, gaan ze elkaar na deze reis nog eens zien?

Truckers naar de Top is een serie van de Klimaatkwestie. Deze aflevering is gemaakt door Maarten van Gestel, Luna van der Waarde, Sanne Toebes en Nienke Zoetbrood.De openingstune is gemaakt met AI-muziektool Suno.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wim vertelt wat hij vindt van de verduurzaming van de transportsector. En over zijn liefde voor dieselmotoren. Deelt Maarten na een paar dagen samen ook deze liefde? Of kan hij Wim overtuigen van het belang van elektrische vrachtwagens?

Truckers naar de Top is een serie van de Klimaatkwestie. Deze aflevering is gemaakt door Maarten van Gestel, Luna van der Waarde, Sanne Toebes en Nienke Zoetbrood. De openingstune is gemaakt met AI-muziektool Suno.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maarten vraagt aan Wim wat hij nou van de klimaattop vindt. Is die top hard nodig of kost het Nederland vooral veel geld? Ook is er in deze aflevering een luisteraarsvraag over wat ze in de vrachtwagen vervoeren deze reis.

Truckers naar de Top is een serie van de Klimaatkwestie. Deze aflevering is gemaakt door Maarten van Gestel, Luna van der Waarde, Sanne Toebes en Nienke Zoetbrood. De openingstune is gemaakt met AI-muziektool Suno.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op dag twee vraagt Maarten aan Wim hoe hij eigenlijk over klimaatverandering denkt. Moeten we onze manier van leven omgooien? Ook de maaltijdsalades onderweg blijken voer voor gesprek.“Wat is falafel?”, vraagt Wim. “Het klinkt als iets erotisch.”

Truckers naar de Top is een serie van de Klimaatkwestie, de klimaatpodcast van Trouw. Deze aflevering is gemaakt door Maarten van Gestel, Luna van der Waarde, Sanne Toebes en Nienke Zoetbrood. De openingstune is gemaakt met AI-muziektool Suno.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Maarten vertrekt met trucker Wim richting de klimaattop. Op hun eerste dag probeert Maarten Wim beter te leren kennen. Hoe heeft Wim zijn rijdende huis ingericht? Hoe is het werk als vrachtwagenchauffeur over de jaren veranderd? En... Heeft Wim eigenlijk zin in deze trip?

Truckers naar de Top is een serie van de Klimaatkwestie. Deze aflevering is gemaakt door Maarten van Gestel, Luna van der Waarde, Sanne Toebes en Nienke Zoetbrood. De openingstune is gemaakt met AI-muziektool Suno.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Verslaggever Maarten van Gestel (29) rijdt met trucker Wim Hakvoort (55) mee richting de klimaattop in Azerbeidzjan. Vier tot vijf dagen samen in Wims rijdende huis. Kunnen ze elkaar vinden, in het verdeelde klimaatdebat?

In deze vooruitblik legt Maarten van Gestel uit waarom hij voor dagblad Trouw naar de klimaattop gaat, tussen 11 en 22 november in Azerbeidzjan. Wat hoopt hij te vinden in de cabine met trucker Wim?

Komende week verschijnt iedere dag een speciale aflevering van de Klimaatkwestie, waarin je meereist met Maarten en Wim.

De Klimaatkwestie is een podcast van Trouw. Deze aflevering is gemaakt door Luna van der Waarde. Eindredactie: Nienke Zoetbrood en Charlot Verlouw. Mixage: George-Paul Henneberke.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De komende jaren moet er een hoop veranderen op de weg: we moeten elektrisch gaan rijden. De huidige verbrandingsmotoren, de diesels en benzine-personenauto's, zorgen voor bijna 10% van de totale broeikasuitstoot in Nederland en in Europa.

Als alternatief wordt er vooral ingezet op de elektrische auto. Maar wanneer rijden we echt allemaal elektrisch?

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een ministerie van Klimaat en Groene Groei klinkt mooi, maar kan het ook?

In deze aflevering raakt redacteur Jelle Brandsma in de ban van een robot en vraagt redacteur Hans Nauta aan de nieuwe minister voor Klimaat en Groene Groei, Sophie Hermans, of het toch vooral om geld verdienen draait.

Deze aflevering is gemaakt door Sanne Toebes. Met veel dank aan Hans Nauta en Jelle Brandsma. Eindredactie: Nienke Zoetbrood. Mixage: George-Paul Henneberke.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Opnieuw blokkeren klimaatactivisten de A12. Waar de acties vorig jaar effect hadden, waait er nu een andere politieke wind.

Vorig jaar hielden de demonstraties wekenlang aan: de fossiele subsidies moesten worden afgeschaft en pas dan zouden de activisten weggaan.

In deze aflevering spreken Nienke Zoetbrood en Luna van der Waarde klimaatactivisten uit het hele land. Welke acties hebben de meeste impact? En wanneer is iemand een activist?

De Klimaatkwestie is een podcast van Trouw. Deze aflevering is gemaakt door Luna van der Waarde, Nienke Zoetbrood en Sanne Toebes. Mixage: George Paul Henneberke. Met veel dank aan Chris Julien en de andere activisten die we spraken.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Plastic heeft ons leven op vele manieren verbeterd, maar zonder dat we het duidelijk doorhadden is onze aarde (en zelfs ons lichaam!) er inmiddels van doordrongen. Óveral worden tegenwoordig microplastics gevonden. Hoe komen ze daar, en hoe raken we ze weer kwijt?

In deze aflevering duikt podcastredacteur Cecilia Adorée in de keerzijde van plastic.

De Klimaatkwestie is een podcast van Trouw. Deze aflevering is gemaakt door Cecilia Adorée en Nienke Zoetbrood. Mixage: George Paul Henneberke. Met veel dank aan Maarten Erich.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.

De trein, de auto of toch met het vliegtuig, daar komt het dilemma voor de vakantie vaak op neer. En toch bestaat er nóg een duurzaam alternatief voor korte vluchten: de bus.

Met de bus op reis, dat betekent schreeuwende kinderen, een kotsende buurvrouw, niet kunnen slapen. Of klopt dat allang niet meer? In 2023 groeide het aantal mensen dat de bus nam met ruim 20 miljoen meer reizigers. Weten zij iets wat wij nog niet weten?

Podcastredacteur Sanne Toebes stapte zelf in de langeafstandsbus en onderzocht met journalist Maarten van Gestel of het slechte imago van de bus aan verandering toe is.

Support the show: https://abonnement.trouw.nl/?otag=t2ejen&utm_source=tr&utm_medium=interne_referral&utm_content=footer&mid=CAM-koj66x%7CTCH-koj6xr%7CTCO-lx2qmx%7CCTY-5g6nol%7CCCO-5g6nol%7CPRG-4o96wo

See omnystudio.com/listener for privacy information.