In aflevering 65 van Radio Horzelnest reflecteren samen met techniekfilosoof Julia Rijssenbeek op de synthetische biologie en de vraag: wat is leven? In 1944 houdt de natuurkundige Erwin Schrödinger een voordracht aan Trinity College Dublin met de titel: ‘What is life?’ Zijn voordracht is een lang gesponnen antwoord op deze wat-is vraag. Over het meest karakteristieke kenmerk van het leven schrijft hij: “Materie leeft wanneer het doorgaat met ‘iets doen’, doorgaat met bewegen, materie uitwisselen met zijn omgeving, enzovoort, en dat voor een veel langere periode dan we zouden verwachten dat een levenloos stukje materie onder soortgelijke omstandigheden ‘doorgaat’.” Schrödingers voordracht bleek revolutionair. Zo beweerde hij ook voor het eerst dat erfelijke informatie lag opgeslagen in een moleculaire structuur, die hij zelf ‘het aperiodieke kristal’ noemde, en waarmee hij een wegbereider was van de latere ontdekking van de dubbele helix. Sinds die ontdekking is de met name de genetica en de microbiologie in een stroomversnelling geraakt. In diezelfde stroom duikt nu als nieuw veld de synthetische biologie op, soms beschouwd als een tweede landbouwrevolutie. Waar de eerste revolutie zich richt op de domesticatie van planten en dieren, richt synthetische biologie zich op de domesticatie van de cel en haar onderdelen, met name gericht op voedselproductie, brandstof en medicijnen. Het onderzoek van Julia Rijssenbeek richt zich op de verborgen premissen, denkpatronen en manieren van spreken gebezigd in de synthetische biologie. Tegelijkertijd laat ze zien hoe dit nieuwe onderzoeksveld onze gangbare noties aangaande leven uitdaagt. Hoogste tijd voor een filosofische reflectie op synthetische biologie. . Julia Rijssenbeek is als promovenda verbonden aan de vakgroep filosofie van Wageningen University & Research. In het verleden studeerde ze Filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en filosofie van de economie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In haar huidige promotieonderzoek bestudeert ze de filosofische betekenis en ethische implicaties van recente en mogelijk toekomstige ontwikkelingen in de synthetische biologie. Daarnaast werkt Julia als onderzoeker bij FreedomLab Thinktank, een platform waar jonge onderzoekers politieke, technologische en culturele veranderingen proberen te begrijpen. De dansfilm waar Julia aan het einde van het gesprek over verteld gaat 16 maart in première met de titel ‘Cobalt’, een samenwerking van Julia, Kim Baraka en Jonas Sacks. TIMESTAMPS 00:00-02:20 – Inleiding 02:20-17:19 – Julia’s stage bij Jeantine Lunshof aan het Wyss Institute & Church Lab van Harvard University. Wat is synthetische biologie? en hoe spreken en denken wetenschapper over leven en de relatie tussen leven en techniek? 17:19-22:40 – Machine-ontologie en het machinaal begrepen leven. 22:40-33:29 – Metabolisme, de machine-metafoor en disruptieve techniek. 33:29-45:41 – Synthetische morfogenese, Michael Levin, Xenobots en de samenwerkingvermogens en basale cognitie van cellen. 45:41-57:33 – Hoe daagt de synthetische biologie de techniekfilosofie uit? Gilbert Simondon en de biologische techniekfilosofie, nieuw-materialisme, platte ontologie, levende techniek en technisch leven. 57:33-01:06:27 – Twee wereldbeelden: posthumanisme versus ecomodernisme in het voedseldebat en sciencefiction. 01:06:27-01:10:59 – Verkenning va natuur, techniek en leven in dans, outro
